در سال‌ها و دهه‌های گذشته مراکز متعددی در حوزه تاریخ‌نگاری انقلاب اسلامی و دفاع مقدس به وجود آمده است، اما همچنان مردم در سطح جامعه نسبت به بسیاری از اتفاقات تاریخی در کشور بی‌اطلاع و کم‌اطلاع هستند و در مواجهه با یک روایت معارض و جعلی، آن روایت را به راحتی می‌پذیرند و به آن اعتماد می‌کنند. به نظر شما چه دلایلی موجب شده است تاریخ‌نگاری انقلاب اسلامی و دفاع مقدس آنچنان موثر نباشد؟

 

قاضی: برای رشد عقلانیت در میان مردم و مخاطبان تلاش شایسته‌ای انجام نشده است. به عبارتی مردم را محقق و پرسشگر بار نیاورده‌ایم. مسئولان در این رابطه مسئولیت دارند.

 

امام در نامه خود به حجت‌الاسلام سیدحمید روحانی مبنی بر تدوین تاریخ انقلاب اسلامی فرمودند: «باید‏‎ ‎‏پایه‌های تاریخ انقلاب اسلامی ما چون خود انقلاب بر دوش پابرهنگان مغضوب قدرت‌ها‏‎ ‎‏و ابرقدرت‌ها باشد.»‏ باید گفت یکی از تفاوت‌های تاریخ‌نگاری قبل و بعد از انقلاب آن است که پدیده انقلاب اسلامی همه چیز را زیر و رو کرد.

 

من همواره پیش خودم فکر می‌کردم اگر بخواهیم تاریخ انقلاب را بنویسیم باید به سراغ کسانی برویم که مبارزه مسلحانه کردند و متحمل زندان، شکنجه و تبعید شدند. اما چند سال پیش سخنی از حضرت امام شنیدم مبنی بر اینکه اگر این مردم نبودند، ما هنوز در کنج زندان‌ها بودیم و در تبعید به سر می‌بردیم. این مردم بودند که ما را از زندان‌ها درآوردند

 

به حکومت رساندند. از همین سخن امام متوجه شدم که کار مردم مهم و اصلی بود. ما چند سال پیش مقاله‌ای با عنوان جمهوری تاریخ‌نگاری انقلاب نوشتیم. در آن مقاله عنوان کردیم که جمهوری اسلامی تشکیل شد، اما مردم (جمهور) وارد تاریخ‌نگاری انقلاب نشدند.

 

امام، مردم را هسته اصلی انقلاب می‌دانستند. بنابراین اگر می‌خواهیم صحیح و حتی علمی تاریخ انقلاب را توصیف و روایت بکنیم، باید به سراغ مردم به معنای روایان حقیقی انقلاب برویم. مبارزان هم جزوی از مردم هستند که آنان در خط مقدم مبارزه و انقلاب بودند و طبیعی است با گذشت چهل سال از پیروزی انقلاب باید خاطرات تمامی این مبارزان حداقل ثبت شده باشد.

 

تاریخ‌نگاری یک کار تخصصی و علمی است. به نظر می‌رسد منظور امام نیز این بوده است که مورخان برای نگارش تاریخ انقلاب به سراغ مردم به عنوان منابع اصلی بروند.

 

به هر حال مجموعه‌هایی مشغول انجام این کار هستند و تابلویشان هم همین است. دفتر جبهه فرهنگی انقلاب اسلامی به موضوع مردم‌نگاری و تاریخ انقلاب اسلامی می‌پردازد، اما هنوز جای کار بسیاری وجود دارد. البته در حوزه تاریخ دفاع مقدس، روایت‌های مردمی بسیاری منتشر شده که البته روایت‌ها باید بیشتر از این‌ها باشد.