در خصوص دیگر آسیب‌ها هم باید بگویم که هنوز اسناد به طول کامل جمع‌آوری نشده‌اند. اسنادی که در مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس است، اسنادی است که توسط این مرکز طی چهل سال گذشته جمع آوری کرده است. این مرکز با هدف مقابله با تحریف جنگ تاسیس شد. نوارها، اسناد، دفترچه‌های راویان و نقشه‌هایی که توسط این مرکز جمع‌آوری شده، گنجینه ارزشمند و بی‌نظیری است. اما همه این‌ها اسناد نظامی هستند. یکی از افراد که بررسی کرده بود، می‌گفت این اسناد نیم درصد از کل اسناد جنگ است. نامه‌ها، روزنوشت‌ها، دفترچه‌های خاطرات، دست‌نوشته‌ها و... بخش‌ بزرگی از اسناد جنگ هستند که هنوز جمع‌آوری نشده است.

 

بنابراین اسناد مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس سپاه، اسناد نظامی هستند و دفترچه‌های خاطرات بدون روتوش‌ترین و نزدیک‌ترین آثاری هستند که از زمان جنگ باقی مانده است. من برادرم در دفترچه‌اش بسیار شفاف و هرآنچه بوده حتی ترسش را هم نوشته است. برخی از آنان فکر نمی‌کردند که بمانند و روی دفترچه‌ها کاری انجام بدهند. نگهداری از دفترچه‌ها مسئولیت خانواده‌های شهدا و رزمندگان نیست بلکه مراکزی باید این‌ها را به دقت نگهداری و امانت‌داری کنند.

 

متاسفانه به دلیل وضعیت امنیتی که در دوران انقلاب وجود داشت، دست‌نوشته‌ها و روزنوشت‌های بسیار کمی از آن دوران باقی مانده است. آن دست‌نوشته‌ها نیز با ملاحظات بسیاری نگاشته شده است، چراکه ممکن بود به دست ساواک بیافتد. آنچه بیشتر از انقلاب مانده نامه‌ها و اطلاعیه‌هاست.

 

ما علاوه بر اینکه نیازمند نقشه راه هستیم، به اتاق فکر برای سوژه‌یابی و محوریابی هم هستیم. نقشه راه بدون اتاق فکر و جمعی که فرهیخته و دغدغه‌مند باشند، عملی نیست.  

 

حضرت امام به شدت نگران این بودند که در تاریخ‌نگاری انقلاب اسلامی تحریف صورت بگیرد. از این رو به آقای روحانی تاکید داشتند که تاریخ به خاطرات توده مردم مستند شود. امام نمی‌گوید که توده‌ها تاریخ را بنویسند. این وظیفه مورخ است که مطالب خود را مستند به خاطرات توده مردم کند.

 

یکی از آسیب‌‌های تاریخ‌نگاری انقلاب و دفاع مقدس این است که آدم‌ها از منظر و موقعیت کنونی‌شان تاریخ را روایت می‌کنند؛ یعنی روایت‌هایشان آن زمانی نیست، البته این موضوع عمومی است و تنها مختص دفاع مقدس و انقلاب اسلامی نیست. اتفاقاتی که در مورد عملیات‌های کربلای چهار و پنج در سال‌های گذشته رخ داد، این موضوع را تایید کرد.

وظیفه ما مورخان این است که آن آدم‌ها را به تاریخ ببریم و روایت آن زمانی را بیان کنند، البته ایرادی ندارد که تحلیل امروزی خود را بیان کنند، اما باید مرز تحلیل و روایت مشخص باشد و در روایت ملاحظاتی وجود نداشته باشد.

 

در خصوص مناطق ممنوعه نیز به نظر بنده برای ثبت و ضبط هیچ منطقه ممنوعه‌ای وجود ندارد. هر آن چیزی که وجود دارد، باید ثبت و ضبط بشود. اما به هرحال هر مجموعه‌ای بنا بر مصالحی، زمان انتشار آن‌ها را مشخص می‌کند. البته برای انتشار با ملاحظه روش‌هایی همچون لاک‌گیری و رقیق‌کردن (خلاصه کردن ماجرا) نیز وجود دارد.